Rueji kelîma sewm ra omî ya u mené ya luxet “xwi depiştiş u dur vindertiş u.” îlmé Şerî’et di fecir ra hetta tîj şîyeru awon xwi werdiş u şimitiş u cîma kerdiş ra pawiş u.
Lez ra fatirnayiş sunnet u. Pé xurma, xurma çinî bu pé aw. Paşîv texirnayiş zî sunnet u. La gereka nîku wext şuphe. Zon xwi zuron u xiybet ra ina aşm di daha zaf pawitiş, cîmakerdiş tay kerdiş in hemi edép ruejî î.
Merdim şew ra eşkenu cînyé xwi di rî cîma bikeru/ tîdi rî bu. Vér fecir/şefeqé sersibé xusul guretiş mustehab u. Ruej cînî di rî kaykerdiş u lewnayiş u onayiş tomé wer.. mekruh î. Înson sersibé biwirzu we u bionu pueton yi ser menî estu ina zirar nîdona reujé yi. Ruej zirar xusul guretiş yanî kotiş aw çinyo. Wa aw nîşu zerré înson zirar kotiş ay çinyo.
Bad temombiyayiş aşmé Şeban yaxud vînayîş aşm ruejé Remezon destpé kenu. Eger rueja verîn di şuphe bivirazî yu a ruej di rueji guretiş mekruh u. Nîyenu guretiş. Çimkî pé şuphe îbadet nîbenu. Ér ru elhemdulîllah alimon u dewleton îttîfaq/yewtî kerda u tîdir rueji genî u rueşon kenî.
Pé çar şerton merdim ser rueji ferz benu:
1- Bisilmontî. Kafiron rî rueji ferz nî u. La yin seméd îhtîramîyé ruéjî vér çimon ma di nîwerén ina zî yew edeb a. Kafir bibu bisilmoni ruejon verînon nîpişenu de. La –Allah nîkeru- murted tekrar bibu bisilmoni ruejon murtedî genu.
2- Balixbiyayiş: Qijon ser rueji guretiş ferz nî u la qé musnayiş/bunderbiyayiş yin ték çîyon ca ardiş musteheb u. Mesela vercu yin wiriştiş paşîv u baco pa wa paşîv hetta nîmruej veşon verdiş u nîmruej yin fatirnayiş: “ruejé şima hetta nîmruej u. Inka şima rî ina bes a.” In tewir ser ra serr şinî u goma hîrin di çend ruej rueji guretiş: sari ra u mîyonti ra u peynî ra yew ruej. Wexték dima seron bînon di zîyed kerdiş u hetta rueji temom guretiş. Inyon ca ardiş di dor dor qijon rî hedîye guretiş zaf tesîrin u.
3- Heyz u nîfas ra pakbîyayiş: Zerré ruej di cînî heyz yaxud nîfas bibu rueji xeripyenu.
4- Aqil: Bîaqilon rî rueji ferz nî u. Gejon rî ferz nî u. Yew şexis xwi ra şu u fecr ra hetta tîj şu awon aya nîbu a ruej rueji yi ra kuen u.
5- Quwwet: Yew néşku rueji bigeru saré her ruej fitir donu.
Ferz ruejî çar heb î:
1-Nîyet: Qelb di nîyet yanî qesdkerdiş ruejî. Her şew nîyet ardiş ferz u. Mezhép Malîkî di şewa verîn pé yew nîyet ruejé Remezon hemi qesdkerdiş caîzu. Bacurî inay vatiş caîz vîna wa. Yanî pé yew nîyet aşmék rueji yenu guretiş. Cé nîyeta ruejî ferz vér şefeq desatpékenu u in tewir vatiş ferz u:
“Nîyet kena ruejé Remezonî”
Qala “ferz” vatiş ferz nî u. En holî in tewir vatiş sunnet u:
“Emşu nîyeta, siba ruejo, ruejé aşmé Remezon, ferz emsar xwi vera gena, Qé Homé xwi gene u ya Rebbî Ti qebul biker.”
Rueji eger nafîle/sunnet bu hetta nîmruej eşkenu nîyeta xwi bîyar u. La yi ser lazimu hetta a seet çi rueji xeripnenu gereka nîkeru. Yanî yew şexis hetta nîmruej nîwerdu u nîşimitu u cîma nîkerdu eşkenu nîyeta ruejé nafîle bîyaru u a ruej pé rueji bivern u. hz. Péyxember (es) dor îna kerdén. Omene kîye o persene “kîye di wer estu u ya çinyo”. Eger bivaten “çinyo” a ruej rueji nafîle gureten. Nîyet; “nîyet kena rueji bigerî”.
