“..Ya şaré kîyé Péxembér! Allah wazenu şima ra pîsî ber u şima pak bikeru..” (Suré Ehzab: 33)
Xebaté Péxember u sehabon zaf bereketin vejya u Homé dîn u dewlet eynon rî nesîb kerd. Bad Péxembér (es) u xelîfon yi Hz. Ebu bekîr ra hetta Hz. ‘Elî (re) reyé Yi ra şî u dînî Homé zé yi tetbîq kerdî.Wext sehabé bî tay u hedî hedî dinyé xwi bedelné é merdim péra bî bisilmoni eynon pé quwwet dewlet guret xwi dest u şerîet Muhemmed (es) war verda. Pé kéf u şehweton xwi ‘emel kerd.
Ina gav kîyé Péxember rî ra yew veng biberz:
“Ez in şiyayiş qebul nîkena. İn şiyayiş şiyayiş Hz. Muhemmed u xelîfon yi nî u.
La xelîfa sextekar u sarweş u bînimaj xwi pîl bisilmonon hesibna u bisilmonon ra pé zorî bîat guret. Zafî însonon bîzerr bîat kerd. La çen heb sehabé pîl pé zorî bibu zî bîat nîkerd: Hz. Huseyn u Ebdullah laj Zubeyr.. (re)
In sehabon muhteremon dest pékerd muxalefet. Her ca di fîkir xwi beyan kerd u vatén: Heq in merdim çinyu bibu xelîfé bisilmonon. Her ca ra millet in sehabon rî xeber şirawén u de’wet kerdén welatî xwi u wa bîyerén ku eynon rî bîat bikerén. İn sehabon Mekke u Medîna terkkerdî u bî vila.
Zaf însonon şî kîye Hz. Huseyn u yi ra va: Ti zonî ku ma tira zaf heskenî u ma zerri ra inay vonî. Bon weş bon, téki înson ti dewet kenî. In merdimon babî u biré ti rî xayintî kerda. In ti rî zî xayintî kenî.
-Bonén mi ra! In reyi reyé kalîkî min u. Eru in reyi/dîn xeripyo u eger ez eru nîwirzî we in xeripnayiş dewom ken u. Wa bî şar kîye mi kesék bîn ma di rî nîvejyu in reyé. Mi ra bîat wazen î. Né né! Çiré ez eynon rî bîat nî kena. Eru ez nîvejyî u sarî nîdî wera pîrîk mi mi ra hesab persen u. Ez sînî cewab dona yi.
Heşa! Hezar dor heşa! Ték bîbext vonî Huseyn qé de’wé mal u mulk u dewlet wiriştu we. Eger de’wé yi ina bén yi însonon dormalé xwi ra def kerdén? Xayé yi ina bi:
-Eru wazenu ez bimirî u wazen ez nîmirî herkes wa inay weş bizonu, eger eru ez zî vér zulum u Homé rî îsyon di mil xwi çot bikerî dînî Homé çire dinya di raşt nîben u. Eger qurbon lazimu o qurbon ez a. Wa ez bimirî ku dînî Homé nîxeripyu. Wa herkes şar kîyé Muhemmed (es) bivînén u bizonén de’wé ma dewé Şerî’et Hz. Muhemmedî u. Gurî ma u dinya çinyu. Eleqé kîyé ma u dinya çiré nî bi ku eru bibu.
Huseyn: Kom şi cé yi xelisya. Çimkî O gemîyé xelasî u: “Şar kî mi gemîyé xelasî u” (hedîsî şerîf)
Huseyn: Wicdon însonon u. Qé é însonon ku hema wicdon eynon nîmerd u.
Huseyn: Qé é însonon ku Din Homé terkkenî benu adir u eynon veşnen u.Terkkerdiş reyé Huseyn peynî di eynon benu adir.
Huseyn: Şima çendék tay biben u biben şima zonî ku reyé heq seri dé reyé xwi terkmekerén. Çimkî heq pé zafî nîsencîyena. Ca ra ayétî zî vonî: “îmon ardox u şukurkerdox zaf tay î.”
Huseyn: Xîlafetî u îmametî pé ‘İbadet u teqwa u şukur a. Pîl bisilmonon néşkenu eşkera reqa biweru (guna bikeru), néşkenu nimaj (‘ibadeton) terkbikeru.. Çimkî yezit in gurî kerdén.
Huseyn: Din u edalet u dewlet u însonetî u, binaté eynon di ferq çinya. Xelîfe, welatijon ra yew welatij u. Qé her welatij çi heq estu qé xelîfé bisilmonon zî o heq est u. Wazenu in wa bisilmoni bu u wazenu wa zimmî bu ferq nîken u.
Huseyn: Véng bîvengon u véng bîkeson u bîwayeron u. Véng ‘aşiqon u. É ‘aşiq ku çimon eynon ina dinya di çikék nîvînen u. Çim eynon her daîm onyenu dinya bîn ra onyenu axîret ra. ‘Aşiq çiré keséki ra bawé çik nîvinden u? Né, wallahî né bîllahî né . Aco ra herkes Huseyn fom nîkenû. Sînî benu yew merdim biwazu hét dinya ra her çî bindeston yi do u o inyon hemi terkkenu u şinu merg tercîh kenu? La zék şinu mergi zî yardimon qebul nîkenu u şar kîyé xwi teyna genu cé xwi.
Huseyn: Hem edalet u hem dîn u. Kom vaju ez edalet u heqperestî qebul kena u dîn qebul nîkena o reyé Huseynî di nî u. Çimkî Huseyn (ra) wext yezît ver wirişt we beredayîye yi u emron Homé terkkerdiş yi red kerdén.
Zeyneb: Wayé Huseyn u kişté yi da. Şar kÎyé bî temom. İn dîn comyerdon teyna rî nîyomo, cînyon rî zî omo. Wird cîns Homé ver wayer mukellefîyet é.
Zeyneb: Ték bedél de’wé xwi donî u téki zî eynon dima de’wé yin resnenî însonon.
Zeyneb: Qismék benî şehîd u qismék zî benî şahîd. Hem ina dinya di u hem zî axîret di.
Yezît: Seméd çen ruéj menfeet dinya dinya xwi rî kerd tarî, kîndarî u néyarî ya kalikon yi verînon omî yi vîr: “Mi pé kiştiş Huseyn heyf kalik xwi guret u.”
İna çi melanetî wa. İna çi kîndarî wa, inay ra çi buyé kufur yena.
Yezît: Di heval yi bibî. Yew şaîrék sarweş (sarxweş) u yew zî xristîyan bi. Heval yi bîn çinî bî. Tîdir bî pîl. Zeré yi di pé in hevalon bisilmonon rî sînî yew çîk virazyena. Înson bibu wehşî inqas benu wehşî. Hema çen ser sera şîu Péxember (es) dinyé xwi bedelna wa.
Yezît: Zulm u pîzi pîlkerdiş u. Îsyonkarî u beredayî u.
Muherrem: Muhterem u pawitiğ. Yanî gon u mal u nomus her înson muhterem u muqeddes u pawitoxu ina aşm di. yezît ina aşm di in muhterém hemi eştî bin lingon xwi. Pîl xuerton şarî cennét qetil kerd u va: “ez çé yew muhteremî qebul nîkena.”
Hurr: Kuelé dinya u menfeet nî u, wayér dinya u. Azad u. Xapiya bi. Yi ra vati bi “ti îtya di Huseyn bivindarni, ma zirar nîdon yi rî” Aya bi u hema tadiya reyo heqq.
Hurr: Tewbekar.. Kişté Huseynî di gon da u şert tewbé xwi ard ca. Huseyn yew teber ra qebul nîkerd la Hurr qebul kerd, yi şar kîye xwi ra hesibna.
‘Eşura: Hetta şehadeté Hz. Huseyn yew şen u kéfweşî hesibyené. La a ruej ra pé bî huzn u tal î.
Kerbubela: Cé talon(huznon), cé kederon, cé bîwayeron, cé bîkeson.
Firat: Awa weş u lezzetin la aw şimitiş yi rî nesib nîbî. Yanî nîverdene aw bişimu. Weşî bî bela huzn u keder…
