Solhan İlçe Sağlık Müdürlüğü, 14 Kasım Dünya Diyabet Günü dolayısıyla bir dizi çalışma başlattı.  Solhan Erbakan Caddesinde açılan stantta toplumda diyabet hastalığına dikkat çekmek ve farkındalık yaratmak amacıyla düzenlenen etkinliğe vatandaşlar ilgi gösterdi. Etkinlikte görevli olan sağlık görevlileri, kurulan standı ziyaret eden 33 vatandaşın ücretsiz kan şeker ölçümlerini yaptı.

ŞEKER HASTALIĞI (DİYABET) NEDİR?

Halk arasında şeker hastalığı olarak adlandırılan diabetes mellitus bir diğer adıyla diyabet pankreastan salgılanan insülin eksikliği veya etkisizliği  sonucu ortaya çıkan kan şekeri yüksekliğinin söz konusu olduğu yaygın görülen bir hastalıktır.

Vücudun ihtiyaç duyduğu enerji temel besin öğeleri protein, yağlar ve karbonhidratlardan sağlanır. Bu besin öğelerinin en önemlisi parçası ‘glikoz’ yani basit şekerdir.

ŞEKER HASTALIĞI (DİYABET) KİMLERDE GÖRÜLÜR?

Diyabet hastalarının kanında şeker miktarı artmakta ve böbreklerden dışarı atılmaktadır. Pankreasın yeterli miktarda insülin hormonu üretmemesi veya ürettiği insülin hormonunun etkili bir şekilde kullanılamaması durumunda ortaya çıkan diyabet yeni doğmuş bir bebekte de 80 yaşında bir bireyde de görülebiliyor.

ŞEKER HASTALIĞI (DİYABET) ÇEŞİTLERİ NELERDİR?

Diyabetin birden fazla tipi vardır. Diyabet hastalığı sınıflaması en son kabul edilen şekle göre;

Tip 1 Diyabet

Tip 1 diyabet insülin hormonunun mutlak eksikliğinde meydana gelir. Tip 1 diyabet, bağışık sisteminin virüs, ilaç, aşılanma, fizik veya psişik stres v.b bir nedenle normalden sapması sonucu insülin yapımını üstlenen pankreas beta hücrelerinin tahribi sonucu gelişir. Bu tahribat %80’in üzerine ulaştığında şeker hastalığı belirtileri ortaya çıkmaya başlar. Bu hastaların mutlaka ömür boyu insülin tedavisi almaları gereklidir.

Tip 2 Diyabet

Bu şeker hastalığı türünün başlangıç döneminde pankreas yeterli miktarda insülin salgıladığı halde salgılanan insülin hücreler tarafından kullanılamaz. Hastalığın ilerleyen dönemlerinde ise pankreastan insülin salgılanması yetersiz hale gelir. Tip 2 türündeki şeker hastalığında uzun yıllar klinik olarak bir belirti görülmeyebilir.

Enfeksiyon, ameliyat, gebelik, stres veya fazla kilo alınması diyabeti klinik olarak ortaya çıkarabilir. Tip 2 diyabet  genellikle 40 yaşın üzerindeki kişilerde görülür. Aile fertlerinde şeker hastalığı olanlar, aşırı kilolu kişiler, 4 kg’dan daha ağır bebek doğuran kadınlarda bu tür şeker hastalığının görülme riski daha fazladır.

ŞEKER HASTALIĞI (DİYABET) BELİRTİLERİ NELERDİR?

Tüm hücrelerin ve dokuların etkilendiği diyabet hastalığında, düzenli tıbbi bakım gerekmektedir. Hastaların en tipik şikayetleri; çok su içme, sık idrara çıkma (özellikle geceleri) ve anormal biçimde iştah artışı olarak bilinmektedir. Hastalığın belirtileri ise; kilo kaybı, bulanık görme, idrar yolu enfeksiyonları, mantar enfeksiyonları gibi çok geniş bir yelpazede yer almaktadır.

KAN ŞEKERİ DEĞERİ KAÇ OLMALI?

Açlık kan şekeri 126 mg/dL'den yüksek, rastgele ölçülen kan şekeri düzeyi 200mg/dL'den yüksek, şeker yükleme testi sırasında 2.saat kan şekeri düzeyi 200mg/dL veya üzerinde, HbA1c değeri  %  6,5’tan fazla ise kişi diyabetli olabilmektedir ve vakit kaybetmeden uzmana başvurmalıdır.

ŞEKER HASTALIĞINDAN KORUNMAK İÇİN NELER YAPILMALI?

Tip 1 şeker hastalığının önlenmesini sağlayabilecek etkin bir tedavi yöntemi günümüzde mevcut değildi. Nitekim Tip 1 diyabetin komplikasyonlarından korunmak için erken tanı elzemdir. 

Tip 2 şeker hastalığı ve komplikasyonlarından korunmak için öneriler:

Yeterli ve dengeli beslenme sağlanmalı; günde en az beş porsiyon sebze ve meyve tüketilmelidir.

Şeker gibi basit karbonhidratlar yerine tam tahıl ürünleri, kuru baklagiller tercih edilmeli, basit karbonhidratlar günlük enerjinin yüzde 10’unu aşmamalıdır.

Günlük tüketilen tuz miktarının 5 g’ı aşmamasına dikkat edilmelidir.

Hareketli yaşam tarzı benimsenmeli, haftanın en az 5 günü düzenli olarak en az 30 dakika orta yoğunlukta aktivite yapılmalıdır. (tempolu yürüyüş vb.)

Aşırı kilolular kilo kaybı sağlamak için daha fazla fiziksel aktivite yapmalıdır.

Sigara kullanılmamalı, aşırı alkol tüketilmemelidir.

Boya uygun vücut ağırlığı hedeflenmelidir.

Günlük ihtiyaç duyulan enerjinin yüzde 25-30’u yağlardan sağlanmalı, enerjinin doymuş yağ asidinden gelen oranı yüzde 10’un altında olmalıdır.

Şeker ameliyatı nedir, kimlere yapılır?

Tip 2 şeker hastalığında, kan şekeri düzeyini normal sınırlarda tutmak için bazı hastalara ilaç tedavileri, bazı hastalara da insülin desteği uygulanmaktadır. Ömür boyu sürmekte olan diyabet takibi esnasında hastaların hareketli yaşam tarzı, doğru beslenme alışkanlıkları kazanmaları da sağlanmaktadır. Tüm bu önlemlerin yetersiz kaldığı durumlarda Tip 2 diyabet tedavisi için cerrahi seçenek gündeme gelebilmektedir.

Diyabet yaşam tarzı değişikliklerine ve ilaç tedavisine uyulduğunda başarı ile kontrol altında tutulabilen bir hastalıktır. Ancak hastalığın ciddi seyri veya hastanın tedaviye uyum problemi gibi nedenlerden dolayı  hastalığa bağlı ciddi organ hasarları gelişme riski varsa, diyabet hastalarının çok az bir kısmında cerrahi tedavi düşünebilir.