Özel Bingöl Hastanesi İç Hastalıkları Uzmanı Dr. İlhan Çakabay, şeker hastalığı (diyabet) hakkında önemli uyarılarda bulundu.

 

Çakabay, “Diyabet, vücudun kan şekerini (glikoz) kullanımını etkileyen bir grup hastalığı işaret eder. Glikoz sağlığımız için hayati önemdedir, çünkü kaslar ve dokuları oluşturan hücreler için önemli bir enerji kaynağıdır. Aynı zamanda beynin ana yakıt kaynağıdır” dedi.

 

Çakabay şöyle konuştu: “Diyabetin altta yatan nedeni, türe göre değişiklik gösterir. Ancak, diyabetin türü fark etmeksizin, kanda fazla şekerlere yol açabilir. Kanda bulunan fazla miktarda şeker ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.

 

Kronik şeker hastalığı koşulları tip 1 ve tip 2 diyabeti içerir. Potansiyel olarak iyileştirilebilir diyabet hastalığı arasında, prediyabet – kan şekeriniz normalden yüksekse, ancak diyabetli olarak sınıflandırılmayacak kadar yüksek değilse – ve hamilelik sırasında ortaya çıkan ancak bebeğin doğumundan sonra düzelebilen gebelik diyabeti(Gestasyonel) bulunur.

 

Diyabet Teşhisi

Tip 1 diyabet semptomları genellikle aniden ortaya çıkar ve genellikle kan şekeri kontrolleri ile fark edilir. Diğer diyabet ve prediyabet tiplerinin belirtileri daha yavaş ilerlediğinden, Amerikan Diyabet Derneği (ADA) insanlara düzenli tarama yapmalarını önermiştir. Aşağıda ki riskleri taşıyan kişilerin düzenli olarak taramaya girmesi gerekmektedir:

·         Yaş fark etmeksizin vücut kitle indeksi 25’ten fazla olan herkes, yüksek kan basıncı, anormal kolesterol düzeyleri, hareketsiz yaşam tarzı, polikistikoversendromu veya kalp hastalığı gibi risk faktörleri olan kişiler ve ailesinde diyabet hastası olan kişiler.

 

·         45 yaşından büyük herkesin kan şekeri taraması yapması ve sonuçların normal olması durumunda, her 3 yılda bir tarama yapması tavsiye edilir.

 

·         Gestasyonel diyabet hastası olan her kadına her üç yılda bir diyabet taraması yapılması tavsiye edilir.

 

·         Prediyabet teşhisi konan herkesin her yıl test yaptırması tavsiye edilir.

 

Her Tür Diyabet İçin Tedavi

Diyabet yönetiminin önemli bir parçası – genel sağlığınızın yanı sıra – sağlıklı bir diyet ve egzersiz planı ile sağlıklı bir kiloyu korumaktır:

 

Sağlıklı Beslenme

Popüler algının aksine, spesifik bir diyabet diyeti yoktur. Beslenmeniz de daha çok meyve, sebze, yağsız protein ve kepekli tahılları artırırken – beslenmede liften yüksek, yağ ve kaloriden düşük gıdalar – doymuş yağlar, rafine karbonhidratlar ve tatlıları azaltın. Aslında, tüm insanlar için en iyi yemek planı bu şekildedir.

Yine de, neyi ve ne miktarda yiyeceğinizi belirlemek zor olabilir. Bir diyetisyen, sağlık hedeflerinize, yemek tercihlerinize ve yaşam tarzınıza uyan bir yemek planı oluşturmanıza yardımcı olabilir.

 

Fiziksel Aktivite

Herkesin düzenli aerobik egzersizlerine ihtiyacı vardır. Egzersiz, şekerin hücrelerin enerji harcadığı yerleri hareket ettirerek kan şekeri seviyesini düşürür.

Egzersiz aynı zamanda insüline olan duyarlılığınızı artırır, bu da vücudunuzun şekeri hücrelere taşımak için daha az insüline ihtiyaç duyduğu anlamına gelir.

Egzersiz yapmak için doktorunuza danışın. Ardından yürüyüş, yüzme veya bisiklete binme gibi zevkli aktiviteler yapmayı tercih edebilirsiz.

Her gün en az 30 dakika egzersiz yapmayı hedefleyin. Bir süredir aktif değilseniz, egzersizlere yavaşça başlayın ve hızınızı zamanla arttırın”.

 

Uzm. Dr. İlhan Çakabay, Tip 1 ve Tip 2 Diyabet İçin Yaşam Tarzı Değişiklerini özetledi.

 

Kendinizi Kontrol Altına Alın

Diyabetiniz olduğunu belirten bir etiket veya bileklik takın. Düşük kan şekeri acil durumları için yakınınız da bir glukagon kiti tutun ve ailenize nasıl kullanacaklarını öğretin.

 

Yıllık Fiziksel ve Düzenli Göz Muayeneleri Yapın

Düzenli diyabet muayeneleriniz yıllık fizik veya rutin göz muayenelerini aksatmayın. Fiziksel muayene sırasında doktorunuz herhangi bir diyabetle ilgili komplikasyonunuz olup olmadığını arayacak ve diğer tıbbi problemler için tarama yapacaktır. Göz bakımı uzmanınız retina hasarı, katarakt ve glokom belirtilerini kontrol edecektir.

 

Aşılarınızı Güncel Tutun

Yüksek kan şekeri bağışıklık sisteminizi zayıflatabilir. Her yıl bir grip aşısı yapın ve doktorunuz da pnömoni aşısı yaptırmanızı önerebilir. Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC), daha önce hepatit B’ye karşı aşı yaptırmadıysanız ve yaşınız 19 ile 59 yaşları arasındaysa, hepatit B aşısını önerir.

En yeni CDC kılavuzları, tip 1 veya tip 2 diyabet tanısı konulduktan sonra mümkün olan en kısa sürede aşılanmayı önermektedir. Eğer 60 yaş ve üzerindeyseniz, diyabetiniz varsa ve daha önce aşı yaptırmadıysanız, doktorunuzla sizin için uygun olup olmadığını konuşun.

 

Ayaklarınıza Dikkat Edin

Ayaklarınızı her gün ılık su ile yıkayınız. Özellikle ayak parmakları arasını hafifçe kurutun. Losyonla nemlendirin, ancak ayak parmaklarınızın arasını değil. Blisterler, kesikler, yaralar, kızarıklıklar veya şişlik olup olmaması için ayaklarınızı her gün kontrol edin. Kendi başına iyileşmeyen bir ağrı veya başka ayak probleminiz varsa doktorunuza danışın.

 

Kan Basıncını ve Kolesterolü Kontrol Altında Tutun

Sağlıklı yiyecekler almak ve düzenli egzersiz yapmak, yüksek tansiyon ve kolesterolü kontrol etmenize yardımcı olabilir. İlaca da ihtiyaç duyabilirsiniz.

 

Dişlerinize Dikkat Edin

Diyabet sizi daha ciddi sakız enfeksiyonlarına eğilimli yapabilir. Dişlerinizi en az günde iki kez fırçalayın ve diş ipi kullanın. Eğer tip 1 veya tip 2 diyabetiniz varsa, düzenli diş muayeneleri yaptırın. Diş eti kanamanız, kızarıklık veya şişlik varsa diş hekiminize hemen başvurun.

 

Sigarayı Bırakın

Sigara veya başka türde tütün kullanıyorsanız, bırakmak için doktorunuzdan yardım isteyin. Sigara içmek çeşitli diyabet komplikasyon risklerini artırır. Amerikan Diyabet Birliği’ne göre diyabetli sigara içenlerin diyabet hastası olmayanlara göre kardiyovasküler hastalıktan ölme olasılığı daha yüksektir. Sigarayı bırakmanın ya da diğer tütün türlerini kullanmayı bırakmanın yolları hakkında doktorunuzla konuşun.

 

Stresten Kaçının

Vücudunuzun uzun süreli strese tepki olarak ürettiği hormonlar, insülinin düzgün çalışmasını engelleyebilir, bu da kan şekerinizi arttırarak daha da fazla strese neden olacaktır. Kendiniz için sınırlar belirleyin. Rahatlatıcı teknikler uygulayın(meditasyon, yoga veya nefes teknikleri) ve bolca uyumayı tavsiye ediyorum”.